Những khoản chi phí không được tính vào tiền lương làm căn cứ đóng Bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc

Câu hỏi: Theo quy định của Thông tư số 10/2020/TT-BLĐTBXH và các văn bản hướng dẫn liên quan, không phải tất cả các khoản người lao động được trả đều là “tiền lương” làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc. Vậy pháp luật hiện hành quy định cụ thể những khoản chi nào sẽ bị loại trừ, và nguyên tắc xác định ra sao?”

Luật sư trả lời:

Các quy định pháp luật làm căn cứ để giải quyết tình huống

Luật Bảo hiểm xã hội 2024;

Thông tư 111/2013/TT-BTC (sửa đổi bởi Thông tư 92/2015/TT-BTC);

Nghị định số 158/2025/NĐ-CP ngày 25/06/2025 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội về bảo hiểm xã hội bắt buộc;

 Công văn 1198/CTL&BHXH-BHXH ngày 05/9/2025 của Cục Tiền lương và Bảo hiểm xã hội, Bộ Nội vụ về tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Bảo hiểm xã hội bắt buộc là gì?

Bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người lao động, người sử dụng lao động thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc phải tham gia.

Nói cách khác, đây là nghĩa vụ bắt buộc, không phụ thuộc vào ý chí của các bên nhằm đảm bảo người lao động được hưởng các chế độ an sinh khi gặp rủi ro trong quá trình làm việc.

Các khoản phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc ?

Tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định được xác định theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 31 của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, Điều 41 của Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi năm 2024, và hướng dẫn chi tiết tại khoản 1 Điều 7 Nghị định số 158/2025/NĐ-CP.

Theo như quy định trên, tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc của người lao động được xác định theo tiền lương do người sử dụng lao động quyết định trong hợp đồng lao động, bao gồm:

• Mức lương theo công việc hoặc chức danh (theo tháng) ghi trong hợp đồng lao động, được xác định theo thang lương, bảng lương do người sử dụng lao động xây dựng và công bố theo quy định tại Điều 93 Bộ luật Lao động năm 2019;
• Các khoản phụ cấp lương để bù đắp yếu tố về điều kiện lao động, tính chất phức tạp của công việc, điều kiện sinh hoạt, mức độ thu hút lao động mà mức lương thỏa thuận trong hợp đồng chưa thể hiện đầy đủ;
• Các khoản bổ sung khác xác định được mức tiền cụ thể, được thỏa thuận trong hợp đồng lao động và chi trả thường xuyên trong mỗi kỳ trả lương.

Các khoản không phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc ?

Theo quy định pháp luật  tại điểm c2 khoản 5 Điều 3 của Thông tư số 10/2020/TT-BLĐTBXH ngày 12/11/2020 của Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (nay là Bộ Nội vụ) quy định như sau:

“Đối với các chế độ và phúc lợi khác như thưởng  theo quy định tại Điều 104 của Bộ luật Lao động, tiền thưởng sáng kiến; tiền ăn giữa ca; các khoản hỗ trợ xăng xe, điện thoại, đi lại, tiền nhà ở, tiền giữ trẻ, nuôi con nhỏ; hỗ trợ khi người lao động có thân nhân bị chết, người lao động có người thân kết hôn, sinh nhật của người lao động, trợ cấp cho người lao động gặp hoàn cảnh khó khăn khi bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp và các khoản hỗ trợ, trợ cấp khác thì ghi thành mục riêng trong hợp đồng lao động”.

Ngoài ra, theo Công văn 1198/CTL&BHXH-BHXH ngày 05/9/2025 cũng có quy định các khoản không làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội, cụ thể như sau: “Đối với các chế độ và phúc lợi khác ghi thành mục riêng trong hợp đồng lao động theo quy định tại khoản 5 Điều 3 của Thông tư số 10/2020/TT-BLĐTBXH ngày 12/11/2020 của Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (nay là Bộ Nội vụ), không phải là tiền lương làm căn cứ tính đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc tại khoản 1 nêu trên”.

Như vậy, các khoản thuộc “chế độ và phúc lợi khác” theo quy định tại Thông tư 10/2020/TT-BLĐTBXH sẽ không bị tính đóng BHXH. Dựa vào hướng dẫn tại Công văn và quy định pháp luật liên quan, dưới đây là một số ví dụ cụ thể về những khoản chi phí sẽ không bị đưa vào lương để tính BHXH:

​Thứ nhất, Các khoản thưởng (không mang tính chất lương): Các khoản thưởng không được trả thường xuyên, ổn định và phụ thuộc vào kết quả công việc hoặc kinh doanh chung:

• ​Tiền thưởng năng suất, thưởng KPI: Nếu mức thưởng biến động hoàn toàn dựa trên kết quả công việc hoặc tình hình kinh doanh và không được cam kết một mức cố định hàng tháng.
• ​Tiền thưởng sáng kiến.
• ​Lương tháng 13, thưởng cuối năm: (Nếu được xác định là tiền thưởng dựa trên kết quả kinh doanh hàng năm chứ không phải là khoản bổ sung thường xuyên).

​Thứ hai, Các khoản hỗ trợ chi phí sinh hoạt (không phải phụ cấp lương): Đây là các khoản nhằm hỗ trợ đời sống người lao động, không liên quan trực tiếp đến việc bù đắp các yếu tố công việc hay điều kiện lao động:

• ​Hỗ trợ tiền xăng xe, đi lại.
• ​Hỗ trợ tiền điện thoại.
• ​Hỗ trợ tiền nhà ở.
• ​Hỗ trợ tiền giữ trẻ, nuôi con nhỏ.

​Thứ ba, Các khoản phúc lợi khác

• ​Tiền ăn giữa ca (phụ cấp ăn trưa).
• ​Quà tặng nhân dịp lễ, tết, sinh nhật người lao động.
• ​Hỗ trợ khi người lao động hoặc gia đình có việc hiếu, hỉ (kết hôn, tang chế).
• ​Trợ cấp khó khăn đột xuất: Ví dụ trợ cấp cho người lao động gặp hoàn cảnh khó khăn khi bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.

Một số lưu ý khi soạn thảo Hợp đồng lao động để các khoản trên không bị tính vào lương đóng bảo hiểm xã hội (BHXH)

Để các khoản trên không bị tính vào lương đóng bảo hiểm xã hội (BHXH), doanh nghiệp cần đảm bảo các điều kiện sau:

• Không thường xuyên và ổn định: Khoản chi đó không được trả một cách cố định, đều đặn trong mỗi kỳ trả lương.
• Ghi thành mục riêng: Các khoản này phải được quy định rõ ràng là “chế độ và phúc lợi khác” và được ghi thành mục riêng trong hợp đồng lao động.

Liên hệ với chúng tôi để được tư vấn và giải đáp những thắc mắc liên quan đến pháp luật:

HÃNG LUẬT DHP

HÃNG LUẬT DHP trụ sở chính: Tòa nhà The Manor 2, Số 89 Nguyễn Hữu Cảnh, Phường Thạnh Mỹ Tây, Tp. Hồ Chí Minh

HÃNG LUẬT DHP Văn phòng Hà Nội: Biệt thự VA03A – 9 Villa Hoàng Thành, Phường Kiến Hưng, Tp. Hà Nội

HÃNG LUẬT DHP Văn phòng Phú Quốc: Số 25 Hùng Vương, xã Đông Hưng, tỉnh An Giang

HÃNG LUẬT DHP Văn phòng Miền Tây Nam Bộ: Số 42 Nguyễn Thị Minh Khai, Xã Châu Thới, tỉnh Cà Mau.

Hotline: 0868335186

Email: vpls.tranduchung@gmail.com

Website: dhplaw.vn

Facebook: Facebook/Luatdhp